Deze keer is de vorm van mijn nieuws heel anders. Dat komt zo:
De directie van het Westfries Archief vroeg me nadere informatie bij een klassenfoto die indertijd (1943) genomen is toen wegens de oorlog een groep Hageveldse priesterstudenten in Westwoud en Venhuizen was ondergebracht. Ik wist er zelf wel wat van, maar heb voor nauwkeuriger gegevens drie bronnen aangeboord: een gepensioneerde oud-pastor die toen zelf bij die ‘vluchtelingengroep’ hoorde, de voormalige pastoor van Venhuizen en het boek over Landgoed Hageveld van Frits Hazenberg. Soms spraken die bronnen elkaar een beetje tegen: dan kun je weer eens zien dat bij zoiets ieder aan een eigen eind trekt. Mijn samenvattend verhaal druk ik hier af met de foto, meer foto’s betreffende dit onderwerp zijn beschikbaar via het WFA. In verkorte vorm is mijn verhaal verwerkt bij de totstandkoming van de Westfriese Kaart die ze daar gemaakt hebben en die vanaf 1 mei 2017 digitaal beschikbaar is: www.westfriesekaart.nl
Ik hoop dat de foto en de tekst u interesseren en laat het daar deze keer bij.
Seminaristen van Hageveld ondergebracht in Venhuizen en Westwoud
1942-1944
Seminarie Hageveld in vroeger jaren
Vanaf 1817 werden rooms-katholieke jongens die als kapelaan of pastoor van het bisdom Haarlem zouden willen gaan werken in een van de parochies van Noord- of Zuid-Holland of Zeeland, dus bv. in Westfriesland, opgeleid op een seminarie. De studie duurde twaalf jaar: eerst zes jaar op het klein-seminarie Hageveld, dat vroeger in Velsen stond, later in Voorhout en vanaf 1923 in Heemstede. En daarna nog zes jaar op het groot-seminarie in Warmond. Je was twaalf jaar als je er na de lagere school aan begon en woonde dan verder in het seminarie-internaat tot je tot priester gewijd werd. Je moest beloven niet te trouwen, dienstbaar je toekomstige werk te zullen doen en dan genoegen te nemen met een bescheiden salaris. Wel kreeg je gratis kost en inwoning. Wat de opleiding kostte, werd deels door je ouders, deels door je afkomstparochie betaald.
Tweede Wereldoorlog en Hageveld
Toen in 1940 de Duitsers Nederland binnenvielen, werd al gauw het nog zo goed als nieuwe gebouw van Hageveld ‘gevorderd’. Eerst werd er voor een korte tijd een afdeling van het Rode Kruis in een deel van het gebouw ondergebracht, maar vanaf 28 mei 1942 tot 1 september 1945 moesten de ruim vierhonderd studenten genoegen nemen met een geheel ander onderkomen. In twee groepen werd de eerst klas -ongeveer honderd twaalfjarigen- ondergebracht in Westfriese roomse pastorieën, parochiehuizen en schoolgebouwen: die van Westwoud en die van Venhuizen. De hogere klassen gingen naar Haarlem, Amsterdam, Zuid-Holland of Zeeland. Elke groep kreeg een aantal leraren mee en de bestuurszaal van de pastorie waar ze belandden werd gebruikt voor les, studie en recreatie, de keuken en de gang voor het eten, de zolder -ook die van de school- voor het slapen en de kerk of de zusterskapel voor het bidden. Soms werden de vakantietijden wat verlengd en dan gingen er boeken mee naar huis. Ruim twee studiejaren heeft die noodoplossing geduurd. Het schooljaar 1944-1945 (met de ‘hongerwinter’) werd afgeschaft. Sommige leraren en enkele leerlingen wachtten het einde van de oorlog af bij Westfriese particulieren en het schooljaar 1945-1946 begon weer gewoon op Hageveld, want toen waren de Duitsers verdreven.
De foto van de Hagevelders in Venhuizen en Westwoud
Van dit gebeuren is een mooie serie foto’s overgebleven. Die wordt bewaard in het Westfries Archief. De klassenfoto die bij de Westfriese Kaart is opgenomen, werd gemaakt in Venhuizen op het schoolplein van de Katholieke Lagere School. Links de gymzaal, rechts de jongensschool en daartussenin de meisjesschool. De studenten waren daar bij elkaar en als je goed kijkt zie je drie (priester)leraren: die met ‘bonnet’ (=priesterhoedje) is meneer Van Rek (natuurkunde, algebra en meetkunde), die ietsje naar rechts achteraan meneer Deroy (Frans, Nederlands en geschiedenis) en weggedoken onder het middelste dubbelraam meneer Verschure (Latijn, Grieks en Engels).
Hageveld werd als seminarie opgeheven in 1966, maar het gebouw staat er nog in volle pracht en Heemstede heeft er nu een prima middelbare school aan. Sommigen van de toenmalige leerlingen op de foto leven nog en denken soms terug aan de wonderlijke periode in Venhuizen of Westwoud. Met dank aan Westfriesland!
