Comenius
Afgelopen vrijdag beleefde ik een bijzondere middag in het Auditorium van de Vrije Universiteit. Het deed me goed weer eens in het inmiddels onvoorstelbaar uitgebreide complex -en de boekwinkel!- van mijn oude Alma Mater te zijn. Ik heb aan het eind van de jaren zestig nog net enkele colleges gevolgd in het toen van de grond komende gebouw aan de De Boelelaan en stond er nu van te kijken hoe daar intussen een complete universiteitsstad van gekomen is. Maar ik kwam voor Comenius (Johann Amos Komensky 1592-1670), de grote Tsjechische filosoof en pedagoog (tevens theoloog en taalgeleerde), over wie Dr. H. E. S. Woldring nu een uitermate nauwkeurige en mooi geschreven biografie heeft voltooid en uitgegeven. De biograaf was zelf natuurlijk het centrum van de presentatiebijeenkomst, maar ook de andere inleiders boeiden mij, o. a. toen het ging over Comenius en Ignatius van Loyola. Want ook rondom Comenius speelde zich het probleem af van de verkettering van twee kanten zoals die zich in de tijd van de Contrareformatie haast overal in Europa voordeed. Daar zijn mijn soort mensen in onze jeugd mee opgezadeld zodat we daar nu mee moeten afrekenen door een eerlijker benadering.
Comenius vluchtte naar Nederland toen hij in zijn eigen Bohemen en Tsjechië achtervolgd werd. Zelf was hij een verlichte geest die de weg van het licht (Via Lucis) zowel natuurkundig als geestelijk onderwees en propageerde. Een man vol idealisme en schrijfdrift, ondanks een zwaar levenslot. Een voorbeeldig mens. Ik heb enkele jaren geleden zijn graf in Naarden bezocht en er diep voor gebogen.
Wegdoen
Ik ben in deze dagen -nu er buiten toch geen ijspret te beleven valt- bezig met twee van de moeilijkste dingen: kleren en boeken wegdoen. En niet meer te gebruiken toiletartikelen. Dit laatste is het gemakkelijkste: overjarige potjes, doosjes en busjes hebben mijn hart niet gestolen. Maar die boeken! Sommigen in mijn omgeving beweren dat ik last heb van een tweedewereldoorlogtrauma: niets kunnen afdanken omdat je denkt dat alles schaars is en er gehamsterd moet worden. Het zal wel. Maar ik ben nu aardig aan het ruimen. Alleen: die boeken!
Karen Armstrong (wordt vervolgd!)
Vorige keer had ik het over Karen Armstrong. Ik ben nu bezig met haar boek “Een geschiedenis van God”. Ik vind het geweldig. Ze schrijft zeer leesbaar en helpt je om je religieuze bewustzijn te emanciperen. Ruim 450 pagina’s, maar het zou best kunnen zijn dat ik aan het eind denk: was dit boek nog maar dikker geweest!
Lessen
Bij mijn VU-bezoek werd mij een catalogus van de uitgeverij Damon (uit Budel) in handen gespeeld, waarin een beschrijving stond van een nieuwe middelbare schoolcursus ‘Levensbbeschouwing – Filosofie – Maatschappijleer’. Er stond in vermeld welke onderwerpen er bij dergelijke lessen op het voortgezet onderwijs aan de orde zouden kunnen (of: moeten) komen. Ik heb daar vroeger jarenlang les in gegeven onder de titel ‘Levensbeschouwelijke Oriëntatie’ en vroeg me af welke thema’s er toen nog niet bijhoorden en nu wel. Geheel nieuw -en dus modern- waren er maar weinig. Ik heb het geheel eens uitgevlooid (ruim tachtig items) en zag dat er maar ongeveer twaalf bijzaten waarvan ik dacht: dat zat er in mijn leraarsjaren nog niet bij, althans niet zo prominent. Hier zijn ze:
zelfkennis – je uiterlijk – milieu – migranten – dapperheid en eerlijkheid – kunst – begin en einde van het leven – reclame – zin – digitale communicatie – emancipatie – tolerantie en geweld.
Was ik nog maar jong!
Hoevinudie?
Iemand vroeg zich af: Als die ‘concierge’ aan die Tarik gevraagd zou hebben: ‘Is-ie-geladen?’, wat zou dan het antwoord zijn geweest?
