Film
Eindelijk kwam ik eraan toe: de film Boyhood. Drie uur durend, maar ik heb me geen minuut verveeld. Toen ik vooraf de recensies las, dacht ik: wat maakt mij dat uit, dat het live-opnamen zijn uit reëel verlopen en nog lopende levens: het gaat toch om het thema! Of het gefilmde zich over zoveel jaren echt heeft afgespeeld in de werkelijkheid of dat alles min of meer natuurgetrouw gefingeerd in elkaar is gezet, wat maakt mij dat uit? Maar nu heb ik ervaren, dat het ‘echte’ toch wel versterkt werd doordat de opnamen uit het lopende leven van de hoofdfiguren gegrepen waren. Je komt er a.h.w. dichterbij. Heel boeiend vond ik in verband daarmee de verhouding beeld-gesproken woord: er was dus geen dialoogtekstschrijver aan te pas gekomen, hoogstens een prima montage-man om te zorgen dat wat je zag en wat je hoorde goed bij elkaar pasten en bij het verloop van de film. Wat kunnen een paar woorden soms veel zeggen en wat kunnen beelden veelzeggend zijn! Mij stelde het natuurlijk wat teleur dat de verschijnselen kerk (doop) en bijbel wel erg gemakkelijk werden geseponeerd als een soort verstoring van de natuurlijke persoonsontwikkeling. Maar religieuze ervaring (b.v. het betreden van een holle canyon en het gesprek over ‘de leegte’) kregen wél een kans.
Monumentendag
Ik was in Amsterdam op de jaarlijkse monumentendag. Het lukte om twee kerken nog eens goed van binnen te bekijken: de Nieuwe Kerk en de Westerkerk, met de niet meer terug te vinden graven van resp. Vondel en Rembrandt. De eerste is onteerd door het Michiel de Ruyter-gedoe, de tweede mist de diepere symboliek van de Middeleeuwen. Maar het blijven prachtige bouwwerken. Ik heb ook genoten van de vele draaiorgels die als monumenten op straat te horen waren. Ik herinnerde me dat mijn vroegere koordirigent, de organist-componist-dirigent Albert de Klerk, eens zei: draaiorgels zijn echte orgels en maken echte orgelmuziek!
Oek de Jong
Amsterdam was vorige week ook de stad waar de presentatie plaatsvond van het boek ‘Terug naar de naaktheid’: Het leven volgens Oek de Jong. Dat hebben dertien nadenkers -literatuurwetenschappers, psychoanalytici, theologen, filosofen- gewijd aan het werk van deze grote en belangrijke (want: trendsettende) schrijver. In een rijkgevuld zaaltje aan de Prinsengracht (Cafe P 96) werd hij aan de tand gevoeld over zijn nieuwe en tot op grote hoogte alternatieve religieuze ervaring die steeds meer doorkomt in zijn (latere) werk. ‘Pier en Oceaan’ is -tot nu toe- het hoogtepunt in deze. Wat een diepgang en wat een boeiende taal! Eén van de vragen was: ‘Waarom schrijf je nooit meer poëzie?’. Hij zei: ‘Ik ben geen dichter, geen dicht-er, geen weglater, ik wil juist niets weglaten wat ertoe doet en alle ervaring delen!’. Een andere vraag was: ‘Hoe sta je tegenover W. F. Hermans, die ook de leegte opzocht?’. Hij zei: ‘He was a hater, I am a lover.’
Amsterdam heeft wat! Veel meer dan tomatensmijterij…
Jandoppie
Op mijn historische dagkalender stond op 10 september dat in Frankrijk in 1981 de doodstraf werd afgeschaft en dat de laatste wettelijk geëxecuteerde in 1977 aan zijn einde kwam door de guillottine (die daarna dus naar het museum kon). De naam van het laatste slachtoffer is uiteraard bekend gebleven -Hoe word ik beroemd?- : Djandoubi. Toen ik dat las, dacht ik meteen: daar komt vast ons woord jandoppie vandaan! Onmiddellijk opgezocht, maar nee hoor: Jandoppie is al veel ouder en is een eufemisme voor God-doem-mij.
Hoevinudie?
Door mijn dagblad Trouw worden via de rubriek van Ton den Boon huis-, tuin- en keukenwijsheden verzameld. Die zijn alleen in sommige familiekringen gebruikelijk. Een paar voorbeelden vond ik leuk: Als een boer niet zwemmen kan, ligt dat aan het water. En: Niets loopt zo licht als een volle portemonnee.
